Lihat sumber Not

'''Not''' atau '''titinada'''<ref name="KBBIDtitinada">{{cite web|url=https://kbbi.kemdikbud.go.id/entri/{{urlencode:titinada|WIKI}}|title=Arti kata titinada|website=KBBI Daring|department=Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kemendikbud|access-date=15 Desember 2023}}</ref> ({{lang-en|note}}) adalah bunyi dengan frekuensi tertentu dalam suatu musik. Not dapat mewakili [[Tinggi nada|nada]] dan [[Tempo (musik)|tempo]] bunyi dalam [[notasi musik]]. Not juga boleh mewakili kelas nada. Not adalah bahan binaan bagi banyak musik bertulis: [[:en:musical analysis|diskresi]] fenomena musik yang memudahkan prestasi, pemahaman dan [[Analisis muzik|analisis]].{{Sfn|Nattiez|1990}}

Dalam [[teori musik]] Eropa, kebanyakan negara menggunakan konvensi penamaan ''[[solfège]]'' Do-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si, termasuk contohnya Italia, Portugis, Spanyol, Prancis, Rumania, kebanyakan negara Amerika Latin, Yunani, Albania, Bulgaria, Turki, Rusia, negara berbahasa Arab dan berbahasa Parsi. Walau bagaimanapun, dalam wilayah berbahasa Inggris dan Belanda, kelas nada lazimnya diwakili oleh tujuh huruf awal Latin (A, B, C, D, E, F dan G). Beberapa negara Eropa, termasuk Jerman, menggunakan notasi yang hampir sama, di mana H digantikan untuk B. [[Kekaisaran Romawi Timur|Byzantium]] menggunakan nama Pa–Vu–Ga–Di–Ke–Zo–Ni (Πα–Βου–Γα–Δι–Κε–Ζω–Νη).<ref>{{Cite book|last=Savas I. Savas|year=1965|title=Byzantine Music in Theory and in Practice|url=https://archive.org/details/bwb_S0-AJB-622|publisher=Hercules Press|translator-last=Nicholas Dufault}}</ref>

Dalam [[musik tradisional India]], titinada musik disebut ''[[svara]]'' dan biasanya diwakili menggunakan tujuh titinada, Sa, Re, Ga, Ma, Pa, Dha dan Ni.

Titinada kedelapan, atau [[oktaf]], diberi nama yang sama seperti yang pertama, tetapi mempunyai frekuensi dua kali lipat. Nama oktaf juga digunakan untuk menunjukkan jarak antara titinada dan titinada lain dengan frekuensi berganda. Untuk membedakan dua titinada yang mempunyai kelas [[tala|laras]] yang sama tetapi jatuh ke dalam oktaf yang berbeda, sistem [[notasi tala ilmiah|tata nada laras ilmiah]] menggabungkan nama huruf dengan [[angka Arab]] yang menetapkan oktaf tertentu. Contohnya, pelarasan baku sekarang untuk kebanyakan musik Barat, [[A440 (standard nada)|440&nbsp;Hz]], dinamakan a′ atau A<sub>4</sub>.

== Tanda kromatis ==
Nama huruf diubah suai oleh tanda kromat. Tanda [[kres]] ({{Musik|sharp}}) menaikkan nota sebanyak satu [[Setengah nada|seminada]] atau separuh langkah, dan [[Mol (musik)|mol]] ({{Musik|flat}}) menurunkan not dengan jumlah yang sama. Dalam [[Perangai sama rata|penalaan moden]], [[Setengah nada|semiton]] mempunyai nisbah frekuensi {{Radic|2|12}}, lebih kurang 1.0595. Tanda kromat ditulis selepas nama nota: jadi, sebagai contoh, F{{Musik|sharp}} mewakili F-kres, B{{Musik|flat}} adalah B-mol, dan C{{Musik|natural}} ialah C natural (atau sekadar C).

Tanda kromata tambahan termasuk syap ganda dua {{Musik|##}}, meningkatkan frekeunsi sebanyak dua [[Setengah nada|seminada]], dan flat ganda dua {{Musik|bb}}, menurunkannya dengan jumlah sama.

== Nada bertulis ==
Nada bertulis juga boleh mempunyai nilai nada, kod yang menentukan [[Tempo (musik)|tempo]] relatif nota itu. Dalam susunan tempoh separuh, ia adalah: not penuh ganda (bref); not penuh (semibref); not separuh (minim); not seketuk; not setengah ketuk; not seperempat ketuk; not per-32 (demisemikuaver), not per-64 (hemidemisemikuaver), dan not per-128 dan seterusnya.

Dalam skor, setiap not diberikan kedudukan menegak tertentu pada kedudukan staf (garisan atau ruang) pada staf, seperti yang ditentukan oleh [[Kunci (Musik)|klef]]. Setiap baris atau ruang diberikan nama not. Nama-nama ini dihafal oleh [[Pemusik|musisi]] dan membolehkan mereka mengetahui pic yang sesuai untuk dimainkan pada instrumen mereka secara sepintas lalu.<center><score sound="1">
\relative c' {
c1 d1 e1 f1 g1 a1 b1 c1 b1 a1 g1 f1 e1 d1 c1
}
\layout {
  \context {
   \Staff
   \remove Time_signature_engraver
   \remove Bar_engraver
  }
 } 
\midi {
 \tempo 1 = 120
}
</score></center>Paranada di atas menunjukkan not C, D, E, F, G, A, B, C dan kemudian dalam susunan terbalik, tanpa tanda kromatis atau nada.

== Frekuensi nada ==
Muzik boleh terdiri daripada nota pada sebarang [[frekuensi]] fisikal. Oleh kerana punca fizikal muzik ialah getaran, ia sering diukur dalam [[hertz]] (Hz), dengan 1 [[Hz]] bermaksud satu getaran sesaat. Atas sebab sejarah dan lain-lain, terutamanya dalam musik Barat, hanya 12 not frekuensi tetap yang digunakan. Frekuensi tetap ini berkait secara matematik antara satu sama lain, dan ditakrifkan di sekitar not tengah, A<sub>4</sub>. "nada piawai" atau "nada konkret" moden semasa bagi nota ini ialah 440 Hz, walaupun ini berbeza dalam amalan sebenar.

Konvensyen penamaan nota menentukan huruf, sebarang kromat dan oktaf. Setiap not adalah nombor [[Bilangan bulat|bulat]] dalam suatu bilangan semiton dari konsert A (A<sub>4</sub>). Andaikan jarak ini sebagai n. Jika not berada di atas A<sub>4</sub>, maka n adalah [[Tanda (matematika)|positif]]; dan jika ia di bawah A<sub>4</sub>, maka n adalah [[Bilangan negatif|negatif]]. Frekuensi nota (f) (dengan mengandaikan perangai sama) ialah:

: <math>f = 2^\frac{n}{12} \times 440 \text{ Hz}\,</math>

Sebagai contoh, seseorang boleh mencari kekerapan C<sub>5</sub>, C pertama di atas A<sub>4</sub>. Terdapat 3 semiton antara A<sub>4</sub> dan C<sub>5</sub> (A<sub>4</sub> → A{{Musik|sharp}}<sub>4</sub> → B<sub>4</sub> → C<sub>5</sub>), dan not ini berada di atas A <sub>4</sub>, jadi n = 3. Maka, frekuensi not ialah:

: <math>f = 2^\frac{3}{12} \times 440 \text{ Hz} \approx 523.2 \text{ Hz}</math>

Akhir sekali, boleh lihat daripada formula ini bahawa oktaf secara automatik menghasilkan [[Eksponensiasi|pangkat]] terhadap dua kali frekuensi asal, kerana n ialah gandaan 12 (12k, dengan k ialah bilangan oktaf ke atas atau ke bawah), dan oleh itu formula dapat diringkaskan menjadi:

: <math>f = 2^\frac{12k}{12} \times 440 \text{ Hz} = 2^k \times 440 \text{ Hz}</math>

menghasilkan [[Faktorisasi|faktor]] 2. Sebenarnya, ini adalah cara formula ini diperoleh, digabungkan dengan tanggapan [[Selang waktu (muzik)|selang]] jarak yang sama.

Jarak semiton perangai sama dibahagikan kepada 100 [[Cent (muzik)|sen]]. Jadi, 1200 sen adalah sama dengan satu oktaf – nisbah frekuensi 2:1. Ini bermakna satu sen adalah sama tepat dengan {{Radic|2|1200}}, iaitu lebih kurang {{Val|1.000578}}.

Bagi pengunaan [[MIDI]], pemetaan frekuensi ditakrifkan oleh:

: <math>p = 69 + 12 \times \log_2\frac{f}{440 \text{ Hz}}</math>

dengan p ialah nombor not MIDI (dan 69 ialah bilangan semiton antara C<sub>−1</sub> (not 0) dan A<sub>4</sub>). Dan dalam arah yang bertentangan, untuk mendapatkan frekuensi daripada nota MIDI p, formula ditakrifkan sebagai:

: <math>f=2^\frac{p-69}{12} \times 440 \text{ Hz}</math>

Untuk nota dalam perangai sama A440, formula ini menyampaikan nombor nota MIDI standard  p). Sebarang frekuensi lain mengisi ruang antara nombor bulat secara sama rata. Ini membolehkan instrumen MIDI ditala dengan tepat dalam berbagai skala penalaan mikro, termasuk penalaan tradisional bukan Barat.

== Rujukan ==
{{Reflist}}